1. Triết lí Ikigai là gì?
2. Tại sao Ikigai lại quan trọng?
3. Ikigai đối với người Nhật
4. Những yếu tố của một "Ikigai"
5. Làm thế nào để có tinh thần Ikigai của người Nhật
6. Làm thế nào để tìm Ikigai của mình
7. Các thử thách bạn gặp phải khi tìm kiếm Ikigai
8. Hình thức thưởng trầm Ikigai
9. Hiểu lầm về Ikigai
10. Lời kết

1. Triết lý Ikigai là gì?

Ikigai có nguồn gốc từ xứ sở hoa anh đào Nhật Bản. Đây là quốc gia có dân số già nhất thế giới. Triết lý Ikigai giúp bạn tìm ra mục đích sống của cuộc đời mình.

Ikigai là một khái niệm tiếng Nhật có nghĩa là 'lý do tồn tại' của bạn. 'Iki' trong tiếng Nhật có nghĩa là 'cuộc sống' và 'gai' mô tả giá trị. Ikigai của bạn là mục đích sống của bạn hoặc niềm hạnh phúc của bạn, đó là điều mang lại cho bạn niềm vui và truyền cảm hứng để bạn bước ra khỏi giường mỗi ngày.

Trong mỗi chúng ta đều có một Ikigai ẩn. Chỉ khi khám phá ra chúng thì chúng ta mới thực sự hạnh phúc. Ikigai là chiếc chìa khóa giúp bạn làm việc không mệt mỏi và tìm ra được ý nghĩa thực sự của cuộc sống. 

2. Tại sao Ikigai lại quan trọng?

Như các bạn đã biết thì Nhật Bản được xếp hạng thứ hai trên thế giới về tuổi thọ. Đối với phụ nữ tuổi thọ trung bình 88,09 tuổi và nam giới tuổi thọ dự kiến ​​khoảng 81,91 tuổi. Mặc dù chế độ ăn uống đóng một vai trò rất quan trọng, nhưng nhiều người Nhật tin rằng Ikigai có liên quan rất nhiều đến tuổi thọ và cuộc sống hạnh phúc của họ. 

Ngoài ra, Ikigai không thể giúp bạn từ nghèo thành giàu như khi bạn trúng Vietlott. Thế nhưng, Ikigai còn giúp bạn đạt được nhiều thành công hơn thế. Ngay cả khi bạn trúng giải độc đắc của Vietlott cũng chưa chắc bạn đã hạnh phúc bằng lúc tìm thấy Ikigai của đời mình. 

Việc tìm được Ikigai của mình có thể giúp bạn:

• Thiết kế lối sống làm việc lý tưởng của bạn

• Tạo kết nối xã hội mạnh mẽ tại nơi làm việc

• Tạo sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống lành mạnh

• Theo đuổi ước mơ nghề nghiệp của bạn

Khi nhắc đến Ikigai, người ta sẽ đề cập đến sự hạnh phúc về mặt tinh thần khi tìm thấy điều mình thực sự thích và điều đó cũng mang lại nhiều giá trị cho bản thân và xã hội. Hiểu một cách đơn giản, nếu bạn tìm ra Ikigai, bạn sẽ thấy mình là một phần có ích, không thể tách rời của thế giới này. Sự nỗ lực và cống hiến của bạn không chỉ là vì chính bạn mà còn vì xã hội.

3. Ikigai đối với người Nhật

Ở Nhật Bản, Ikigai không chỉ áp dụng trong công việc. Trên thực tế, chưa đến một nửa trong số 2.000 người Nhật được phỏng vấn năm 2010 cho rằng công việc là Ikigai của họ. Triết lý sống bắt nguồn từ thời Heian (năm 794-1185), có thể áp dụng đối với sở thích, hoặc cách sống sau khi nghỉ hưu. Điều quan trọng cần nhớ, Ikigai không có nghĩa là lúc nào bạn cũng phải được hạnh phúc. Nó là kim chỉ nam để bạn vượt qua những giai đoạn khó khăn, đưa bạn đến nơi bạn muốn. Và hơn cả, hãy lắng nghe bản năng của chính mình.

"Trực giác và sự tò mò là những sức mạnh nội tại giúp chúng ta kết nối với Ikigai của mình", tác giả Hector Garcia và Francesc Miralles viết trong cuốn sách Ikigai: Bí quyết để có cuộc sống hạnh phúc dài lâu của người Nhật.

4. Những yếu tố của một “Ikigai”

Bạn đã hiểu Ikigai là gì và tại sao Ikigai lại tuyệt vời đến vậy. Thế nhưng, bạn phải làm gì mới có thể tìm ra được Ikigai. Theo model ikigai Hedgehog của Jim Collins, Ikigai là sự hội tụ của 4 yếu tố sau đây:

• Việc bạn thích hay đam mê:Bạn thực sự yêu thích điều gì? Chỉ khi được làm việc mà bản thân yêu thích như vậy bạn mới hào hứng để thực hiện nó mỗi ngày. Có như thế thì bạn mới có đủ động lực theo đuổi và phát triển nó.

• Bạn giỏi lĩnh vực nào nhất: Trước khi bắt tay vào một công việc nào đó, bạn cần tìm ra lĩnh vực mà bạn giỏi nhất là gì? Việc đó không chỉ giúp bạn khẳng định giá trị của chính mình mà còn giúp bạn có hứng thú hơn trong công việc. Thông thường nếu bạn yêu thích điều gì đó thì cơ hội để bạn làm nó tốt sẽ cao hơn rất nhiều.

• Bạn kiếm tiền từ việc gì: Tiền bạc là yếu tố giúp bạn duy trì và nâng cao chất lượng cuộc sống. Tiền bạc còn có thể giúp bạn theo đuổi đam mê của chính mình. Vậy bạn có tự hỏi bạn có thể kiếm tiền từ việc gì?

• Thế giới cần gì ở bạn: Xã hội cần gì ở bạn? Hãy khám phá ra để tìm được thứ mà thế giới đang thực sự cần ở bạn. Ikigai chính là trung tâm giao thoa của 4 câu hỏi này.

Để tìm ra Ikigai, bạn phải tìm được một điều gì đó đáp ứng cả 4 tiêu chí trên. Như người Nhật có câu Junin toiro, nghĩa là mười người mười sắc: vì mỗi người có một tính cách, sở thích và lối suy nghĩ riêng, thế nên 10 người khác nhau có thể sẽ chọn mười màu sắc khác nhau khi được hỏi về màu sắc yêu thích - Ikigai chất nhật trong từng khoảnh khắc. Điều này cũng đúng với Ikigai. Ikigai của mỗi người là độc nhất, bởi lẽ tất cả chúng ta đều tìm thấy niềm vui trong những khía cạnh khác nhau của cuộc sống.

5. Làm thế nào để có tinh thần Ikigai của người Nhật

Để rèn tinh thần Ikigai của người Nhật, bạn cần thực hiện những điều dưới đây mỗi ngày để cuộc sống của bạn trở nên ý nghĩa hơn:

• Lắng nghe cơ thể vào mỗi sáng:Mỗi sáng thức dậy, cơ thể bạn còn uể oải, chưa kịp tỉnh giấc. Hãy lắng nghe cơ thể bạn thực sự cần gì? Điều bạn cần chính là một sự vận động nhẹ nhàng giúp kéo bạn ra khỏi cơn lười nhác và chiếc giường ấm áp. Một vài cái vươn vai, vài động tác yoga đơn giản hoặc vài bài tập khởi động là lựa chọn thích hợp dành cho bạn. Được làm việc mình thích vào mỗi sáng giúp bạn vui vẻ, thoải mái và tràn đầy năng lượng tự nhiên hơn.

• Ăn sáng theo sở thích: Bữa sáng chính là bữa ăn quan trọng nhất trong một ngày của chúng ta. Bữa sáng giúp cung cấp năng lượng cho ngày dài làm việc. Tuy nhiên, cuộc sống bận rộn thường khiến chúng ta bỏ bữa sáng. Một bữa sáng ngon miệng chính là một trong những lý do thôi thúc bạn thức dậy mỗi sớm mai. Vì vậy, bạn cần chọn ra thực đơn theo ý thích của bạn.

• Gặp gỡ và trò chuyện cùng bạn bè: Công việc dồn dập khiến chúng ta bỏ qua những buổi gặp face-to-face, trò chuyện cùng bạn bè. Bạn đi làm ngay sau khi thức giấc, dành 8 tiếng trên văn phòng. Khi được nghỉ, bạn lại trở về nhà ăn uống và ngủ nghỉ. Thời gian cho các mối quan hệ cùng dần bớt đi. Vòng luẩn quẩn này khiến cơ thể bạn mệt mỏi và mất cân bằng. Và bạn đang thiếu động lực để bắt đầu một ngày làm việc mệt mỏi. Bạn nên thức dậy mỗi sáng để gặp gỡ bạn bè, thưởng thức ly sữa hay ly cà phê nóng là ý tưởng tuyệt vời để khởi động một ngày mới của bạn.

6. Làm thế nào để tìm ra Ikigai của mình

Có lẽ bạn đã hiểu sơ qua về Ikigai. Thế nhưng, tìm ra Ikigai không dễ đến vậy. Lý thuyết thì đơn giản, thực hành thì vô cùng khó khăn. Vậy hãy cùng Moonstar khám phá 3 bước thực hành giúp bạn tìm kiếm Ikigai của chính mình một cách dễ dàng nhất nhé.

Bước 1: Trả lời một số câu hỏi để tìm ikigai của bạn

• Bạn yêu thích điều gì? Một câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng không hề dễ trả lời một chút nào. Để tìm ra một điều bạn mong muốn theo đuổi nhất quả thực rất khó. Vậy nên, trước khi bắt đầu, hãy nhắm lại và nghĩ tới điều mà bạn muốn làm trong tương lai. Cuộc sống vốn dĩ luôn vận hành không ngừng nghỉ, chỉ khi bạn được là chính mình, làm công việc mình yêu thích có như vậy bạn mới không hối hận và tiếc nuối.

• Bạn giỏi cái gì? Sau khi xác định được sở thích của bản thân, bạn phải cân nhắc, liệu đam mê của mình có đi cùng với năng lực phát triển trong lĩnh vực đó hay không? 

• Bạn có thể kiếm tiền được từ nó không? Theo đuổi đam mê là một điều tốt nhưng để tồn tại trong cuộc sống đầy khắc nghiệt này, chúng ta vẫn cần có tiền. Trước khi lựa chọn con đường mà bản thân muốn theo đuổi, bạn cần nghiêm túc tìm hiểu về thị trường lao động, triển vọng nghề nghiệp tương lai, từ đó đối chiếu với khả năng – nguyện vọng của chính mình để xác định được.

• Thế giới cần gì? Ở câu hỏi này, bạn phải tự ngẫm lại để biết bản thân muốn mang lại những giá trị tốt đẹp nào cho xã hội. Ví dụ nếu bạn là người yêu thích các công việc mang tính cộng đồng thì một công việc tại các tổ chức thiện nguyện, phi chính phủ là một trong những lựa chọn đáng cân nhắc. 

Bước 2: Brainstorm để khẳng định Ikigai

Bạn nên hình dung một ngày lý tưởng của bạn từ đầu đến cuối và viết xuống:

• Bạn đang mặc gì?

• Bạn đang nói chuyện với ai vậy?

• Bạn đang làm gì thế?

• Hãy chú ý đến cảm giác của bạn. Điều gì làm cho bạn cảm thấy hạnh phúc trong công việc?

Bước 3: Trau dồi Ikigai

Sau khi hình dung ra công việc lý tưởng của mình, hãy xem xét việc trau dồi, nghiên cứu, tham gia các lớp học hoặc thuê một huấn luyện viên hoặc người cố vấn. Bước này có thể giúp bạn khám phá xem tầm nhìn của bạn có đáp ứng được kỳ vọng trong cuộc sống thực của bạn hay không.

Lặp lại các bước từ một đến ba với một công việc, sở thích khác cho đến khi bạn tìm thấy ikigai của mình. Nếu bạn vẫn không thể tìm thấy nó, hãy cân nhắc tìm hiểu và thử nghiệm với nhiều sở thích khác nhau.

7. Các thử thách bạn gặp khi tìm kiếm Ikigai

Việc tìm kiếm Ikigai của bản thân không bao giờ là dễ dàng, nhưng với một chút kiên trì, bạn sẽ đạt được điều đó. Dưới đây là một số thử thách bạn có thể cần phải chinh phục trong quá trình này:

• Cảm thấy choáng ngợp: Cảm giác choáng ngợp khi bạn đang cố gắng khám phá mục đích của mình là điều bình thường. Bí quyết là hãy tiếp tục tiến về phía trước và yêu cầu hỗ trợ khi bạn cần. Tiếp tục thực hiện các bước hành động để đạt được mục tiêu của bạn, bất kể nhỏ như thế nào. 

• Cảm thấy bạn không có thời gian: Tin tốt cho bạn là thời gian có thể dễ thay đổi. Bạn chỉ cần một chút sáng tạo, là có thể kéo dài và sắp xếp nó để phù hợp với nhu cầu của bạn. Ví dụ, bạn có thể là thức dậy sớm hơn một giờ để thực hiện đam mê của bạn. Hãy sáng tạo, tìm kiếm những khoảng trống về thời gian và sắp xếp lại lịch trình của bạn và ưu tiên những gì quan trọng với bạn.

• Cảm thấy sợ hãi: Bộ não của chúng ta được thiết kế để bảo vệ chúng ta khỏi nguy hiểm - nhưng bộ não của chúng ta có thể nhầm lẫn các tín hiệu cho rằng có nguy hiểm ngay cả khi không có. Chính vì vậy bạn cần tỉnh táo và kiên định với mục tiêu của mình, và nhận biết đâu là nỗi sợ "ảo". Chúng tôi gợi ý một số phương pháp giúp bạn tĩnh tâm như: tập yoga, uống một chén trà, thắp một nụ trầm hay chỉ đơn giản là tập quan sát hơi thở và thiền.

8. Hình thức thưởng trầm Ikigai

Xưa kia, khi mới khám phá ra lửa con người bắt đầu phát hiện ra một hiện tượng lạ lùng đó là khi ngọn lửa cháy lên sẽ tỏa ra mùi; tùy theo vật liệu dùng để đốt; người ta đã biết dùng mùi Trầm để trị bệnh cho thân thể và cả bệnh tâm lý. Khi đốt Trầm khói hương nghi ngút tạo nên một không khí thanh tịnh; ấm áp và trang nghiêm. Mùi Trầm làm cho không khí trong sạch, xông lên tận trời cao. Với nhiều người, thưởng trầm không chỉ đơn giản là nghe bằng khứu giác; mà là sự mài giũa 5 giác quan để “Nghe hương bằng cả tâm hồn”. Thưởng hương không thể ngửi qua loa đại khái; bởi đây chính là cả một quá trình ngưng lắng tâm hồn mang đậm Thiền tính của nhà Phật.

Do đó, khi cho ra mắt bộ sưu tập trầm hương Ikigai đầu tiên của nhà Moonstar có xuất xứ từ vùng đất nổi tiếng Quảng Nam.Moonstar muốn gửi gắm mong muốn người sử dụng có thể luôn được hạnh phúc và tìm thấy ý nghĩa cuộc sống khi thưởng trầm.

Trầm hương thưởng thức phải đúng với cách riêng của nó. Chúng ta có thể thưởng thức trầm bằng nhiều hình thức khác nhau, bằng nhiều sản phẩm khác nhau được tạo nên từ trầm như: nhang trầm hương có tăm, nhang trầm nụ, nhang trầm khoanh, nhang trầm không tăm, bột trầm, vòng tay trầm hương, tinh dầu trầm hương,… mỗi sản phẩm từ trầm thì có mỗi cách thưởng thức riêng biệt. Vì vậy bạn nên chọn hình thức thưởng trầm phù hợp với từng loại trầm để trầm phát huy hết công dụng nhé. 

Trầm hương thưởng thức phải đúng với cách riêng của nó. Chúng ta có thể thưởng thức trầm bằng nhiều hình thức khác nhau, bằng nhiều sản phẩm khác nhau được tạo nên từ trầm. Như: nhang trầm huơng có tăm, nhang trầm nụ, nhang trầm khoanh, nhang trầm không tăm, bột trầm, trầm ổ, trầm sánh, vòng tay trầm hương, tinh dầu trầm hương,… mỗi sản phẩm từ trầm thì có mỗi cách thưởng thức riêng biệt.

• Nhang Trầm hương có tăm: Thường dùng trong thờ cúng, xông phòng … được cắm trên các lư hương, khi thưởng thức hương trầm từ nhang có tăm ta không cần phải ở quá gần cây hương, vì quá gần thì bạn chỉ ngửi thấy mùi khoái hương nhiều hơn là mùi hương từ trầm. Chỉ cần đứng cách 1 khoản là bạn đã ngửi thấy hương trầm thoan thoản tuyệt vời tràn ngập không gian căn phòng rồi nhé.
• Nhang trầm nụ: Được dùng để xông nhà chuyên dùng để xông nhà, trừ tà, tẩy uế khí, mang lại bầu không khí trong sạch, thu hút tài lộc, đem lại may mắn đến cho gia chủ,… nhang nụ xông nhà được xông trong nhiều dụng cụ khác nhau như: các loại lư, bàn tay phật, lân, rồng, tỳ hưu, … Thưởng thức hương trầm nụ cũng không nên để sát mũi mà cũng cần một khoản cách nhất định như thưởng thức nhang có tăm để tận hưởng cái hương thơm tinh túy này.
• Nhang trầm khoanh: Là loại trầm có thời gian cháy lâu rất thích hợp cho việc hành thiền, đọc sách, đọc kinh niệm phật, ngủ nghĩ ngơi,… nhang khoanh được xông trong nhiều dụng cụ khác nhau như: các loại lư, hộp đốt nhang khoanh loại tròn, loại vuông và hộp lục giác.

• Nhang không tăm: Với đặc trưng đường kính rất bé, khi thắp rất ít khói, mà hương thơm thì lại tuyệt vời nhất trong các loại nhang, được đốt trong các hộp đốt nhang không tăm đẹp mắt và sang trọng, có thể mang đi khắp nơi để thưởng thức.
• Bột trầm hương: Bạn có thể xông bột trầm hương bằng cách đốt trực tiếp trên bề mặt hoặc xông bột bằng lò than truyền thống. Bột trầm hương khi cháy không bùng lên mà sẽ chỉ âm ỉ và lan tỏa hương thơm dịu nhẹ khắp phòng.

9. Hiểu lầm về Ikigai

Hiện nay, khái niệm về Ikigai đang bị hiểu sai và có rất nhiều người tin rằng Ikigai là một bộ khung 4 câu hỏi và là “bí quyết sống của người Nhật” để có cuộc sống lâu dài và hạnh phúc. Ikigai được  trình bày dưới dạng một biểu đồ Venn được lan truyền rất rộng rãi. 

Ikigai ở đây không phải là một biểu đồ Venn, một khái niệm có nguồn gốc từ Okinawa hay là bí quyết sống lâu và hạnh phúc của người Nhật. Có lẽ khi đọc được điều này sẽ khiến bạn thất vọng. Nhưng đây có thể là điều khiến bạn hài lòng khi khám phá được Ikigai còn vượt xa hơn những gì trong “biểu đồ Venn Ikigai” đã mô tả. Và nó thực sự có thể giúp bạn tìm ra những mục tiêu và ý nghĩa của cuộc sống vượt ra khỏi phạm vi nghề nghiệp và công việc.

Như chúng ta đã biết Ikigai gồm 2 phần “Iki” và “gai”. Trong đó, “Iki” bắt nguồn từ động từ ikiru – liên quan đến đời sống hàng ngày. Còn “Gai” thường được sử dụng cùng các động từ khác như giá trị của việc làm (Yarigai ), giá trị của làm việc (Hatarakigai), giá trị của việc chơi (Asobigai), giá trị của việc chết đi (Shinigai). Vậy nên định nghĩa ngắn gọn của ikigai có thể là “giá trị mà một người tìm thấy trong cuộc sống thường Nhật”.

Đối với người Nhật, họ không đi theo lối suy ngẫm về 4 câu hỏi đó khi nghĩ về Ikigai của họ. Nếu bạn có đưa “Biểu đồ Venn Ikigai” cho một người Nhật xem, họ hẳn sẽ bộc lộ sự bối rối và ngạc nhiên. Mô hình 4 yếu tố liên quan đến nghề nghiệp bao gồm: thứ bạn yêu thích, thứ thế giới cần, thứ bạn làm giỏi, thứ mang lại thu nhập thường được dùng để trực quan hoá trong quá trình đào tạo cũng như sử dụng cho mục đích hướng nghiệp. Nếu bạn muốn tìm hiểu khái niệm Ikigai bao hàm ý nghĩa rộng lớn hơn, chúng tôi khuyến khích bạn đọc quyển “Ikigai" của tác giả Ken Moji. Bạn có thể tìm thấy quyển sách này tại các nhà sách hoặc các kênh thương mại điện tử phổ biến.

10. Lời kết

Hành trình khám phá Ikigai là một chặng đường dài và không ai dám chắc khi nào chúng ta có thể tìm được. Chúng ta có thể bắt đầu từ những câu hỏi đơn giản nhất, nhưng cũng khó trả lời và đáng suy ngẫm nhất. Mặc dù Ikigai không thể cho chúng ta một đáp án hoàn hảo về ý nghĩa của cuộc sống, thế nhưng, chỉ cần chúng ta biết trân trọng và tận hưởng niềm vui, niềm hạnh phúc của hiện tại, chắc chắn rằng ta sẽ tìm được câu trả lời như mong muốn. Chúng ta hãy cứ bình tĩnh bóc tách từng lớp, kiên nhẫn lắng nghe bản thân, chắc chắn, mỗi người sẽ tìm được con đường tới Ikigai của mình.